Mới đây, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Đắk Lắk cho biết, trên địa bàn tỉnh hiện có 215 công trình cấp nước sạch nông thôn tập trung cung cấp cho hơn 77.300 hộ, tổng mức đầu tư trên 758 tỉ đồng.
Trong đó, có 87 công trình đầu tư chưa hoàn chỉnh chỉ phục vụ cấp nước tạm thời; 128 công trình được đầu tư hoàn chỉnh thì có 52 công trình tại 8 địa phương đã ngừng hoạt động.
Theo Sở NN&PTNT, tất cả các công trình cấp nước ngưng hoạt động đều do UBND cấp huyện, cấp xã hoặc các ban chuyên môn của huyện làm chủ đầu tư. Sau khi công trình hoàn thành, được giao về cho cấp xã hoặc cộng đồng quản lý, vận hành.
Toàn tỉnh Đắk Lắk có 52 công trình nước sạch tập trung đã ngừng hoạt động.
Nói về nguyên nhân hư hỏng, xuống cấp, ngừng hoạt động hoặc hoạt động kém hiệu quả, Sở NN&PTNT tỉnh Đắk Lắk cho hay, một số chủ đầu tư chưa nắm vững về chuyên môn ngành nước.
Từ đó, dẫn đến một số bất cập, tồn tại khi lập dự án, gây khó khăn trong công tác quản lý, vận hành sau đầu tư, như: thiết kế và xác định nguồn nước chưa phù hợp, bị thiếu nước vào mùa khô, nhiều công trình không có hoặc có hệ thống xử lý nước nhưng chưa đạt yêu cầu dẫn đến chất lượng nước chưa đảm bảo quy chuẩn.
Bên cạnh đó, công tác thông tin, truyền thông trước khi đầu tư xây dựng công trình chưa được các chủ đầu tư chú ý, một số công trình chưa có sự tham gia của người dân vùng hưởng lợi, dẫn đến khi đưa vào vận hành người dân không sử dụng nước hoặc số người sử dụng rất hạn chế.
Đa số các công trình được đầu tư có quy mô nhỏ, dưới 100 hộ; đầu tư chưa hoàn chỉnh hoàn chỉnh, chủ yếu để giải quyết tình trạng thiếu nước sinh hoạt khẩn cấp; thời gian đưa vào sử dụng đã lâu, trên 10 năm.
Mặt khác, các công trình sau khi hoàn thành được giao lại cho UBND xã hoặc các ban tự quản thôn, buôn quản lý vận hành, không có chuyên môn, nghiệp vụ để vận hành công trình, việc duy tu bảo dưỡng gần như không được thực hiện.
Hơn nữa, kinh phí thu không đủ chi phí chi trả tiền điện nên đã bị cắt điện, hư hỏng xuống cấp nhưng không được sửa chữa kịp thời.
Ngoài ra, còn có nuyên nhân khác là tình trạng biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan dẫn đến khô hạn trong các tháng mùa khô diễn ra gay gắt, ngày càng nghiêm trọng. Do đó, một số công trình bị cạn kiệt nguồn nước, không đảm bảo cho hoạt động cho các trạm cấp nước.
Khẩn trương sửa chữa, nâng cấp
Trước tình hình trên, Sở NN&PTNT Đắk Lắk đề nghị, UBND tỉnh chỉ đạo UBND các huyện và các đơn vị liên quan rà soát nhu cầu sử dụng nước tại các công trình cấp nước hoạt động kém hiệu quả và ngừng hoạt động.
Đồng thời, đề xuất UBND tỉnh cho chủ trương cải tạo, sửa chữa, nâng cấp hoặc tự lồng ghép các nguồn kinh phí để sửa chữa, cải tạo, nâng cấp, kiện toàn lại các tổ chức quản lý vận hành đảm bảo khi công trình đưa vào hoạt động phát huy hiệu quả.
Lãnh đạo UBND tỉnh Đắk Lắk đề nghị, Sở NN&PTNT rà soát lại các công trình nước sạch cần sửa chữa, nâng cấp.
Bên cạnh đó, lồng ghép các nguồn vốn để đầu tư xây dựng các công trình có quy mô liên thôn, liên xã; hạn chế việc đầu tư xây dựng các công trình có quy mô nhỏ.
Chủ đầu tư cần xác định rõ đơn vị quản lý vận hành công trình từ khi lập dự án. Quá trình thực hiện dự án phải phối hợp đơn vị quản lý vận hành để tham gia ý kiến trong các vấn đề mang tính kỹ thuật. Chỉ đạo UBND xã, các đơn vị thực hiện trình tự, thủ tục lập hồ sơ giao tài sản kết cấu hạ tầng cấp nước sạch nông thôn theo quy định.
Ngoài ra, xem xét cho chủ trương xây dựng đề án “Đầu tư xây dựng và sửa chữa, nâng cấp các công trình cấp nước tập trung nông thôn trên địa bàn tỉnh” theo đề nghị của Sở NN&PTNT tại báo cáo số 71/BC-SNN ngày 19/3/2024 nhằm cụ thể hóa các nhiệm vụ giải pháp, lộ trình thực hiện để đảm bảo mục tiêu về lĩnh vực cấp nước nông thôn trên địa bàn tỉnh.
Ông Nguyễn Tuấn Hà, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Đắk Lắk đề nghị, Sở NN&PTNT cần xác định chỗ nào bà con đang gặp khó khăn để cùng với địa phương có giải pháp. Đồng thời, rà soát lại các công trình cần sửa chữa, nâng cấp.
Khánh Ngọc
